Cúm mùa là gì? Vì sao không thể xem nhẹ?

Cúm mùa là một bệnh truyền nhiễm cấp tính do virus cúm gây ra, lây lan qua đường hô hấp. Virus cúm có thể lây lan dễ dàng từ người sang người thông qua các giọt bắn nhỏ khi người bệnh ho, hắt hơi hoặc nói chuyện. Bệnh thường xuất hiện theo mùa, đặc biệt vào thời điểm giao mùa hoặc mùa lạnh – khi hệ miễn dịch của con người dễ suy yếu.

Mặc dù triệu chứng ban đầu của cúm mùa khá giống với cảm lạnh thông thường như sốt, ho, sổ mũi, đau họng và mệt mỏi, nhưng cúm không phải là một căn bệnh đơn giản. Khác với cảm lạnh, cúm có thể diễn tiến nhanh và gây ra hàng loạt biến chứng nghiêm trọng, đặc biệt đối với những người thuộc nhóm nguy cơ cao.

Các đối tượng dễ bị ảnh hưởng nặng nề khi mắc cúm mùa bao gồm:

• Người cao tuổi, đặc biệt là những người trên 65 tuổi, do hệ miễn dịch suy giảm theo tuổi tác.
• Phụ nữ mang thai, do sự thay đổi sinh lý và nội tiết tố khiến sức đề kháng yếu hơn, làm tăng nguy cơ biến chứng và ảnh hưởng tới thai nhi.
• Trẻ nhỏ dưới 5 tuổi, nhất là trẻ sơ sinh, vì hệ miễn dịch chưa phát triển đầy đủ và khả năng tự phòng vệ trước virus cúm còn yếu.
• Người mắc bệnh nền mạn tính như tiểu đường, bệnh tim mạch, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD), hen suyễn… vốn đã có hệ miễn dịch bị tổn thương hoặc chức năng hô hấp kém.

Thực tế cho thấy, những biến chứng do cúm mùa gây ra có thể rất nghiêm trọng, bao gồm viêm phổi, suy hô hấp, nhiễm trùng huyết, rối loạn tim mạch, thậm chí dẫn đến tử vong nếu không được can thiệp kịp thời.

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), mỗi năm toàn cầu ghi nhận từ 3 – 5 triệu ca cúm diễn tiến nặng, và có đến 291.000 – 646.000 ca tử vong liên quan đến cúm. Đây là con số không thể xem nhẹ, cho thấy cúm mùa vẫn là một trong những nguyên nhân gây gánh nặng sức khỏe cộng đồng lớn nhất hiện nay.

Không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe cá nhân, cúm mùa còn gây ra hậu quả về kinh tế – xã hội. Người bệnh có thể phải nghỉ học, nghỉ làm; năng suất lao động bị giảm sút; hệ thống y tế bị quá tải bởi số ca nhập viện tăng cao, đặc biệt vào thời điểm bùng phát dịch cúm.

Chính vì vậy, việc nâng cao nhận thức về mức độ nguy hiểm của cúm mùa và chủ động phòng ngừa bằng tiêm vắc-xin là điều vô cùng quan trọng – không chỉ để bảo vệ bản thân mà còn góp phần bảo vệ sức khỏe cộng đồng.

Tình hình cúm mùa tại Việt Nam: Dấu hiệu đáng báo động

Trong năm 2024, Việt Nam đã ghi nhận gần 290.000 ca cúm, trong đó nhiều ổ dịch có số ca bất thường như:

• Thanh Hóa: 46.600 ca
• Thái Bình: 26.345 ca
• Nghệ An: 17.949 ca
• Hà Tĩnh: 14.073 ca
• Sơn La: 10.162 ca

Đầu năm 2025, dịch cúm A bùng phát tại trường dân tộc nội trú ở Bắc Kạn khiến 43 học sinh mắc bệnh, trong khi Bệnh viện Bạch Mai liên tiếp tiếp nhận ca bệnh nặng, thậm chí phải thở máy và can thiệp ECMO.

Thanh Hóa là địa 

Nguy cơ tử vong từ cúm mùa cao hơn bạn tưởng

Cúm không chỉ là bệnh “vặt”. Nó có thể là khởi đầu của suy hô hấp, nhiễm trùng nặng, tổn thương tim mạch và đột quỵ.

Theo TS. Đoàn Thị Phương Lan, Phó giám đốc Trung tâm Hô hấp – Bệnh viện Bạch Mai:

• Người ≥ 65 tuổi có nguy cơ tử vong do cúm cao gấp 7 lần so với nhóm 50–64 tuổi.
• Sau khi nhiễm cúm, nguy cơ nhồi máu cơ tim tăng 6–10 lần, đột quỵ tăng 3–10 lần.
• Người mắc bệnh mạn tính như đái tháo đường, COPD dễ nhiễm cúm và gặp biến chứng nặng.
• Phụ nữ mang thai có nguy cơ ảnh hưởng nghiêm trọng đến thai nhi nếu mắc cúm.
• Trẻ dưới 5 tuổi rất dễ lây lan cúm trong cộng đồng, bệnh dễ diễn tiến nặng.

Tiêm vắc-xin cúm: Phòng bệnh hiệu quả, bảo vệ cộng đồng

Dù cúm có thể phòng ngừa bằng vắc-xin, tỷ lệ tiêm chủng tại Việt Nam vẫn rất thấp – chưa đến 6% người cao tuổi tiêm phòng hàng năm (theo Bộ Y tế 2023).

Lợi ích của tiêm vắc-xin cúm (theo nghiên cứu quốc tế):

• Người cao tuổi:
  • Giảm 45% nguy cơ nhập viện do tim mạch
  • Giảm 42% tử vong do viêm phổi
• Người đái tháo đường:
  • Giảm 72% biến chứng ở nhóm 18–64 tuổi
  • Giảm 39% ở người lớn tuổi
• Trẻ em:
  • Giảm 77% nguy cơ nghỉ học
  • Giảm 75% nguy cơ nhập viện
  • Giảm 61% số ngày cha mẹ phải nghỉ làm
• Phụ nữ mang thai:
  • Vắc-xin an toàn, không gây dị tật thai nhi
  • Giúp bảo vệ mẹ và trẻ sơ sinh khỏi cúm

Ai nên tiêm phòng cúm?

Bộ Y tế Việt Nam và WHO khuyến cáo tiêm vắc-xin cúm hàng năm, vào bất kỳ thời điểm nào khi vắc-xin sẵn có.

Nhóm ưu tiên tiêm phòng cúm:

• Người ≥ 65 tuổi
• Người có bệnh nền
• Phụ nữ mang thai
• Trẻ em < 5 tuổi
• Nhân viên y tế
• Giáo viên
• Người thường xuyên tiếp xúc cộng đồng

Tư vấn y tế: Vai trò then chốt trong phòng bệnh cúm

Các bệnh viện, phòng khám cần triển khai mô hình tư vấn chủ động tại các khoa khám bệnh, nội trú, sản khoa…

Mô hình SHARE (Chia sẻ – Nhấn mạnh – Giải quyết – Nhắc nhở – Giải thích) đang được áp dụng để nâng cao hiệu quả truyền thông, giúp người dân hiểu rõ lợi ích của tiêm phòng.

“Sự tư vấn chủ động của nhân viên y tế là yếu tố quyết định giúp tăng tỷ lệ tiêm chủng, giảm nguy cơ nhập viện và tử vong do cúm.”
— TS. Đoàn Thị Phương Lan

Cúm không đơn giản – Đừng xem nhẹ!

Trong suy nghĩ của nhiều người, cúm mùa chỉ là một căn bệnh nhẹ, chỉ cần nghỉ ngơi vài ngày là khỏi. Nhưng thực tế đã chứng minh điều ngược lại: cúm mùa không đơn thuần là một bệnh “vặt”, mà là một mối đe dọa nghiêm trọng đến sức khỏe cộng đồng, đặc biệt với người cao tuổi, trẻ nhỏ, phụ nữ mang thai và những người có bệnh lý nền.

Hằng năm, hàng trăm nghìn người trên thế giới tử vong vì các biến chứng do cúm gây ra. Những con số ấy không chỉ là dữ liệu thống kê khô khan, mà là lời cảnh báo rõ ràng rằng bất kỳ ai cũng có thể trở thành nạn nhân nếu xem nhẹ căn bệnh này.

Trong bối cảnh dịch bệnh diễn biến phức tạp, hệ thống y tế đang phải gánh chịu nhiều áp lực, thì việc chủ động tiêm phòng vắc-xin cúm không chỉ là biện pháp hiệu quả nhất để bảo vệ sức khỏe cá nhân, mà còn là hành động đầy trách nhiệm với gia đình và xã hội. Tiêm vắc-xin giúp làm giảm nguy cơ lây lan virus, hạn chế tình trạng nhập viện và tử vong, đồng thời bảo vệ những người xung quanh – đặc biệt là các đối tượng dễ bị tổn thương.

Cần thay đổi nhận thức ngay từ hôm nay:
Cúm không phải là cảm lạnh thông thường.
Cúm có thể gây biến chứng nặng nề hoặc tử vong.
Cúm hoàn toàn có thể phòng ngừa bằng tiêm vắc-xin định kỳ.

Hãy hành động ngay hôm nay!
Đừng đợi đến khi có triệu chứng mới nghĩ đến phòng bệnh.
Chủ động tiêm vắc-xin cúm mỗi năm chính là cách đơn giản nhất nhưng hiệu quả nhất để bạn bảo vệ:

• Sức khỏe của bản thân
• Sự an toàn của gia đình
• Và trách nhiệm với cộng đồng

 Đừng để cúm trở thành mối nguy bị xem nhẹ!
Tiêm phòng là sự chuẩn bị thông minh cho một cuộc sống khỏe mạnh và an toàn hơn.

Tìm hiểu thêm qua các bài viết bệnh học, vui lòng truy cập website: https://duocphamdragon.com/

Nguồn tài liệu tham khảo: https://news.laodong.vn/suc-khoe/cho-coi-cum-la-xoang-1459024.ldo